Niçin İnce Film Yapılıyor ?
Günümüzde ince filmler, yarı iletken aletlerin
yapımında, manyetik kayıt ve algılama sistemlerinde, optik kaplamalarda ve dekoratif işlerde yaygınlıkla
kullanılmaktadır.Kaplama yöntemlerindeki farklılıklar ve kaplama sırasındaki çeşitli işlemler
sonucu, hacimli malzemede bulunmayan birçok özellik bu malzemelerin ince filmlerinde
yaratılabilir.İnce filmli malzemelerde olup hacimli malzemelerde olmayan şu özellikler vardır:
- Klasik laboratuar şartlarında elde edilemeyecek
ölçüde temizdir,
- Klasik laboratuar şartlarında elde edilemeyecek
seviyede küçük geometrilerin üç boyutta oluşması mümkündür,
- Atomik büyüme işleminden kaynaklanan filme
özgü malzeme özellikleri görülebilir,
- Kalınlık, kristal yönlenmesi ve çok katlı
yapılardan kaynaklan kuantum boyut etkileri ve diğer boyut etkilerini görmek mümkündür.
Boşay Uygulamaları ve Buharla Biriktirme
Yöntemleri:
İnce film
kaplamada, boşay sistemleriyle fiziksel uygulama tekniklerine dayalı kaplamalar ve kimyasal yöntemlele buhar taşıma
teknikleri çok geniş kullanım alanlarına sahiptir.
Kimyasal buhar taşıma yöntemiyle film
kaplama, son yıllarda kullanılmaya başlanan bir tekniktir. Bu yöntem daha çok, yarıiletken filmlerin yapımında
kütle arttırma teknolojisinin bir metodudur. Ayrıca metal kaplama yöntemi olarak da kullanılmaktadır.
İNCE FİLM KAPLAMA YÖNTEMLERİ
· Fiziksel Olarak Buhar Biriktirme
Yöntemi (PVD: Physical Vapour Deposition Process):
Bu yöntemle yapılan kaplamalarda, malzemenin
termal ısıtma veya yüksek enerjili elektron ya da iyon kullanılarak film üzerin birikimi sağlanır.
Malzeme buharlaştırılıp alttaş üzerinde biriktirilir. Vakum altında stabilizesini koruyabilen
her türlü malzemenin biriktirmesi bu yöntemle yapılabilmektedir. Fiziksel olarak buhar biriktirme yöntemi ile film kaplama işleminin temel özelliği çok plazma ve iyon işlemi kullanılırsa çok
sayıda malzemeyi içermesidir. İnce film kaplama işleminin temel
sorunu şu gerçeklerden ortaya çıkmaktadır:
Pin boşluğu içermeyen tabakalar sadece
ve çoğunlukla kalın filmler için ekonomik olmayan bir şekilde elde edilmesi ve üzerinde eşit kalınlıkta
tabaka yapılacak alttaşın sert olmasıdır. Bu sorunlar izole edici ve pasifleştirici tabakalar
için belli bir anlam ifade etmektedir.
· Yüksek Vakumda Biriktirme
Yöntemi (High Vacuum Deposition Process):
Bu yöntemde biriktirilecek malzeme, direnç veya
elektron tabancası kullanılarak yapılır.Deposition enerjisi yaklaşık olarak buharlaşma
enerjisine eşittir. Bu yöntem basit ve ekonomiktir.Yeni algıç (sensor) malzemelerinin üretimi için gerekli olan
reaktif işlemler ve karmaşık malzemelerin buharlaştırılması çok kritik ve zor olması
bu yöntemin dezavantajlarıdır.
· Kopartma Yöntemi (Sputtering
Process):
Bu yöntemde basıncı 0.1 Pa’dan
10 Pa’a kadar olan soy gaz atmosferinde, DC veya RF (radyo frekansı) güçkaynağı yardımı ile
plazma üretilir.Genel olarak argon veya azot gazı kullanılır. Biriktirmesi yapılacak malzeme RF jeneratörüne
veya DC güçkaynağının negatifine bağlanır. Birikmiş malzeme miktarını arttırmak
için plazmayı arttırmak gerekir. Bunu sağlamak için de katot yüzeyine paralel ve elektronları spiral yörüngede
harekete zorlayacak; bu sayede anoda elektronların direkt ulaşmasını önlyecek bir manyetik alan kullanılabilir.
· İyon Demetiyle Biriktirme
Yöntemi (Ion Deposition Assisted Deposition):
Hedefi veya alttaşı ya da her ikisini
birden bombardıman enerjisi, kinetik enerjisi, iyi bilinen bir iyon demetiyle döverek iyi bir biriktirme işlemi
yapılabilir. Plazma yoğunluğu ve enerji bağımsız olarak seçilebilir ve yüksek vakum şartlarından
dolayı biriktirilen malzeme kopartma yöntemine göre daha temiz elde edilebilmektedir. Bu yöntem karmaşıklığı
ve geniş alan plazma kaynaklarının kısa anlar için elde edilmesinden dolayı sensör teknolojisinde
henüz yerini alamamıştır.
· İyon Grubu Demeti Biriktirme
Yöntemi (Ion Cluster Beam Deposition):
Buharlaştırma, kopartma, ve iyon demeti
yardımı ile biriktirme yöntemlerinin birleşmiş bir şeklidir. Bir maden eritme potası termal
olarak ısıtılıp, metal buharının genişletilmesi yoluyla, sadece tek atom değil; atom
grupları kaynaktan vakum ortamına yayılır. Bu gruplar bir plazma bölgesinde iyonlaştırılıp
belli enerji ve gerilime gönderilerek istenen tabakanın oluşumu sağlanır.
· Kimyasal Buhar Biriktirme
Yöntemi (Chemical Vapor Deposition):
Biriktirilmesi istenen malzeme alttaş üzerine
kimyasal buhar olarak biriktirilir. Bu buhar alttaş üzerinde kimyasal olarak parçalanarak film tabakası oluşturulur.Reaksiyon
sonucu çıkan, istenmeyen ürünler buhar olarak sistemden uzaklaştırılır. Kimyasal olarak parçalanma
enerjisi termal, optik ve elektriksel yollardan birisi kullanılarak verilen bu yöntem ile avantajları, düzlemsel
olmayan yüzeyleri kaplama ve pin boşluğu yapmama olan fiziksel buhar biriktirme yöntemi karşılaştırılınca
ortaya çıkan fark, kimyasal buhar biriktirme yönteminin enerji temin yolları olmaktadır. Bu yöntem geni hacim
uygulamaları için kullanılır. Kaplama için silikon, silikon di oksit, ve nitritler kullanılabilir.
· Plazma Çoğaltmalı
Kimyasal Buhar Biriktirme Yöntemi (Plasma Enhanced Chemical Vapor Deposition) :
Burada işlemler
elektromanyetik enerji ile, çoğunlıkla birkaç 100 kHz (düşük frekans), 13.6 MHz (radyo frekansı) ve 2.56
GHz (mikrodalga); 1 Pa’dan 100 Pa’a kadar basınç aralığında ve düşük alttaş sıcaklıklarında
(oda sıcaklığından 450 dereceye kadar) yapılmktadır.
· Alçak Basınç Kimyasal
Buhar Biriktirme Yöntemi (Low Pressure Chemical Vapor Deposition):
Bu yöntemde kimyasal bozunma için gerekli enerji
ısıdan elde edilmektedir.Alçak basınçtan dolayı alttaş biriktirme yöntemini bozmadan dik olarak hedef
malzemeye çok yakın pozisyonda tutulabilir. Bu yöntem geniş hacim uygulamaları için kullanılmaktadır.Yüksek
sıcaklıklarda çalışmak mümkündür.
· Lazer Geliştirmeli
Kimyasal Buhar Biriktirme Yöntemi ( Laser Enhanced Chemical Vapor Deposition Process):
Bu yöntemle ince filmlerin geniş ve hantal
yüzeylere, örneğin motor bloğu üzerine, kaplanması mümkündür. Bu yöntemle tabakalar 100 Pa’dan 1000 Pa’a
kadar plazma geliştirme yöntemine benzer sıcaklıklarda tipik olarak yapılabilir.